نمونه هایی از نیک فرجامان و بدفرجامان در تاریخ بشریت

بخش دوم: نمونه هایی از نیک فرجامان و بدفرجامان در تاریخ بشریت

مقدمه

یکی از بالاترین دلایل امکان سوءعاقبت و احتمال انحراف برای همه، حتی کسانی که هم اکنون در صراط مستقیم قرار دارند وقوع آن، درباره افرادی است که روزی ایمانی قوی داشتند و یکی از شواهد وجود احتمال تحول درونی و بازگشت به سوی حق، برای همه کسانی که در حال حرکت در مسیر انحرافی هستند این است که در طول تاریخ، این امکان درباره کسانی تحقق یافته است که ظاهر حال و شرایط قبلی آنها به گونه ای بوده است که پیش از آن تحول آنها، به راحتی باور کردنی نبوده است. چه بسیار منحرفینی که تمام عمر خویش را در مسیر انحرافی قدم برداشتند و تا پرتگاه سقوط پیش رفتند اما لحظه ای قبل از هلاکت قطعی و نهایی، برای همیشه به راه حق برگشتند و چه بسیار کسانی که سالیانی دراز در پرهیزکاری و صفای نفس زبانزد عام و خاص بودند و مورد غبطه خوبان قرار داشتند اما در سرانجامی غیرمنظره، از مسیر حق خارج شدند بلکه در برابر حق ایستادند و با همین حال، دارفانی را وداع گفتند یا اجداد گمراهی داشتند اما خود، از سردمداران راه حق گشتند و در این مسیر، جان خود را فدا کردند و حیات طیبه ای یافتند. کم نیستند در تاریخ حیات معنوی بشر عابدانی که با انکار حق جان سپردند و بدکارانی که در عاقبت، نه تنها خود اهل نجات شدند بلکه، موجب نجات عابدان و زاهدانی به نام شدند.
هر چند آیات شریفه قرآن و روایات معصومین (علیه السلام) برای باور به این حقیقت کافی است اما چون دیدن و شنیدن نمونه هایی عینی از اینگونه تحولات، دل مؤمنان را به این حقیقت مطمئن می سازد و تأثیر آن را عمیق تر می کند برخی از آنها را در اینجا یادآورد می شویم. شمار اینگونه تحولات بسیار زیاد است به گونه ای که نقل همه داستانهایی که در منابع تاریخی در این باره ذکر شده است نیازمند چندین جلد کتاب، بلکه، دائرةالمعارفی ویژه است. از این رو، در این نوشته با توجه به مجال موجود و متناسب با حجم این کتاب از میان داستان هایی که به موضوع بحث ما(یعنی، اثبات امکان سوءعاقبت و امکان تحول درونی برای همه انسانها) مرتبط است تنها، بعضی از مهمترین و عبرت انگیزترین آنها را برمی گزینیم بدان امید که زمینه ای برای بیداری همگان و توجه به اهمیت این موضوع خطیر برای مؤمنین باشد.

نظام چینش مباحث

داستان های خوش عاقبتان و بدعاقبتان را به گونه های مختلفی می توان مرتب نمود که از جمله آنها مرتب نمودن بر اساس ریشه ها و عوامل سوءعاقبت و حسن عاقبت یا، براساس ترتیب تاریخی است، اما با توجه به اینکه، یک نمونه عینی ممکن است به چند عامل مختلف مرتبط باشد و ترجیح یکی بر دیگری آسان نباشد، در اینجا، شیوه دوم، یعنی چینش تاریخی را برمی گزینیم و در ترتیب تاریخی نیز، چون تاریخ دقیق همه داستانها به خوبی معلوم نیست داستانهای موجود را به ترتیب تاریخ حیات پیامبران الهی (علیه السلام) آغاز می کنیم و سپس براساس تاریخ امامان معصوم (علیه السلام) به پیش خواهیم رفت.
و پس از آن چند داستان مرتبط با تأثیر عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) و زیارت آن حضرت را، بر حسن عاقبت ذکر خواهیم کرد و سپس نمونه هایی از تأثیر عالمان دینی در پیشگیری از انحراف و یا هدایت منحرفین را بیان نموده و پس از آن داستان چند عالم یهودی، مسیحی و سنی معاصر که به حقانیت اسلام یا، تشیع پی بردند و به آن ایمان آوردند می آوریم و آنگاه نمونه هایی از تأثیر برخی از صفات و ویژگی های خاص در حسن عاقبت را بیان خواهیم نمود و در پایان نمونه هایی از داستان خوش عاقبتان و بدعاقبتان تاریخ سیاسی معاصر ایران و بویژه تاریخ انقلاب اسلامی ایران قرار خواهد گرفت.
در عین حال، چند جریان زیبا و جذاب در میان داستان خوش عاقبتان و بدعاقبتان وجود دارد که در نظام فوق نمی گنجد که بعضی از آنها را با توجه به تناسبی که با بخش های فوق دارد به آنها ملحق خواهیم ساخت و بعضی دیگر در ضمن بحث از عوامل سوء و حسن عاقبت مطرح خواهد شد.